Đá khô được ứng dụng rất nhiều trong đời sống để bảo quản thực phẩm, y tế, công nghiệp. Vậy bạn đã từng nghĩ đá khô là gì và có nguy hiểm với chúng ta hay không? . Hãy cùng theo dõi bài viết sau nhé.
Bạn đã có bao giờ tin các loại nước đá bỏ ra bên ngoài môi trường mà không hay rất ít có sự tan chảy không? Và những loại đá ấy lại thậm chí gây nguy hiểm cho bạn nếu không dùng đúng cách. Đây chính là những những viên đá khô, hay còn gọi là đá khói. Vậy ta có biết được cái tính chất đặc biệt của những viên đá này không? Hãy cùng tìm hiểu nào.
Đá khô là gì?
Đá khô hay đá khói, là một dạng rắn của CO2. Đây là một loại chất hóa học.
Khác với các loại đá thông thường chúng ta uống, thay vì đóng cục do nước đóng băng, để lạnh. Những viên đá này được tạo ra bằng cách nén cacbon dioxit (CO2) từ dạng khí thành dạng lỏng. Qua quá trình nén và trao đổi nhiệt, CO2 lỏng giãn nở nhanh và nhanh chóng bị đóng lại dưới áp suất cao (khoảng 60 tấn), trông như tuyết vậy. Phần tuyết được nén lại tạo thành những viên đá.
Nhiệt độ của đá khói rất thấp, rất lạnh (khoảng -78,9°C). Ở áp suất bình thường, đá khói không nóng chảy qua dạng lỏng mà thăng hoa thành dạng khí, tạo làn sương mù dày đặc.
Được sản xuất từ Carbon dioxide – một sản phẩm phụ của các loại khí thải trong quá trình sản xuất hoặc tinh chế các sản phẩm khác. Tại các nước phát triển, do đặc thù hạn chế thải khí CO2 nên trong một số ngành sản xuất khí NH3 hoặc công nghiệp lọc dầu. CO2 sẽ được loại bỏ hơi nước, tạp chất để làm nguyên liệu sản xuất đá khô.
Xem thêm: Báo giá dịch vụ hút hầm cầu tại Đà Nẵng như thế nào?
Quy trình sản xuất đá khô
Toàn bộ quá trình sản xuất được thực hiện theo các bước như sau:
Bước 1: Nén , hóa lỏng CO2
- Nén và làm lạnh để hóa lỏng CO2 ở áp suất 870 lb/2 (395 kg/cm 2) tại nhiệt độ phòng.
- CO2 lỏng được được bơm qua đường ống, dẫn vào các bồn chứa lớn để loại bỏ tạp chất.
- Các chất lỏng này sẽ được giữ lạnh ở nhiệt độ thấp nhằm duy trì trạng thái lỏng trong các thùng lớn và nối trực tiếp với nơi sản xuất bằng ống áp suất để sử dụng khi cần thiết.
Bước 2: Đúc đá khô
- CO2 lỏng được vận chuyển qua đường ống từ bể đến nơi chứa khuôn sản xuất đá khô.
- Khi vận chuyển chất lỏng từ môi trường cao áp đến môi trường có áp suất khí quyển, CO2 sẽ bay hơi tốc độ cao. Khi nhiệt độ là -109 ° F (-78,3 ° C), carbon dioxide chuyển sang thể rắn.
- Một vòi phun đưa chất lỏng vào khuôn đứng cao khoảng 4,9 mét với đầu vào chịu được áp lực lớn từ nhiên liệu.
- Sau khi đi vào khuôn, ở nhiệt độ phòng, nó sẽ đông lại ngay tức khắc và nhìn giống như tuyết.
Bước 3: Nén sản phẩm thu được ở công đoạn trên.
- Dưới áp lực khoảng 60 tấn, tuyết sẽ được nén lại thành đá khô.
- Tổng thời gian cho quá trình này diễn ra khoảng 5 phút.
- Khối đá khô thu được rộng khoảng 61 cm, cao 25 cm và có trọng lượng khoảng 100 kg.
Bước 4: Cắt thành các phần nhỏ hơn
- Khối đá khô sau khi đẩy khỏi khuôn sẽ trượt trên một con lăn và được cắt thành 2 phần bằng nhau nhờ một lưỡi cưa bằng khí nén rồi đưa tiếp vào một hệ thống cưa khác để cắt.
- Kết quả là khối đá khô ban đầu sẽ được chia thành 4 phần bằng nhau, nặng khoảng 25 kg.
Bước 5: Bảo quản
- Bảo quản các khối đá khô này trong container và giữ lạnh để hạn chế tối đa mức độ thăng hoa.
Ứng dụng của đá khô trong cuộc sống
Vậy ta thắc mắc rằng, những viên đá khó tan này được dùng để làm gì trong thực tế không?
Câu trả lời là có, những viên đá này đã mang vô số lợi ích đến cho con người. Điển hình một số cái như:
Nước đá khô dùng để làm lạnh, bảo quản thực phẩm
Mang trong mình một nhiệt độ rất lạnh, đá khói có thể dùng để làm lạnh và bảo quản thực phẩm, đặc biệt là rau củ quả và thủy sản. Bản thân đá khô rất lâu/ít tan chảy ở môi trường ngoài. Chúng có khả năng làm lạnh thực phẩm lâu hơn các loại đá thường.
Ngoài ra, khi thăng hoa các đá khô trở thành khí CO2. Chúng xuất hiện quanh thực phẩm cũng giúp ngăn các loại vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập và làm hỏng thực phẩm.
Ứng dụng vào y tế
Tại các cơ sở y tế, bệnh viện, đá khói được dùng để bảo quản vacxin, máu, lưu trữ nội tạng, bộ phận cơ thể, bảo vệ thi hài… Ngoài ra cũng được áp dụng vào việc ướp xác.
Sử dụng trong công nghiệp
Dùng để phục hồi những vết lõm nhẹ do va chạm trên xe ô tô. Làm sạch các vết bụi bẩn, dầu mỡ, vết sơn trên bề mặt máy móc. Vừa nhanh chóng tiện lợi lại thân thiện với môi trường. Hay được ứng dụng vào các ngành sản xuất cao su, ngành công nghiệp nhiệt lạnh bảo quản.
Đá khô được dùng để co tới kích thước khớp với lỗ trục bằng đồng thau hoặc kim loại. Chúng nở ra và vừa khít với lỗ trục khi những ống lót này nhiệt độ tăng trở lại.
Làm hiệu ứng trong các nơi giải trí, tiệc tùng
Bạn liệu có thắc mắc những làn sương mù trong các màn diễn? Hay làn sương trên những chiếc ly được đặt trên sân khấu trong buổi lễ cưới, nhà hàng chưa?
Đó chính là khói đá khô, khi những viên đá khô được theo điều kiện thăng hoa thành các dạng khí. Chúng tỏa ra thành những lớp sương mù dày đặc làm hiệu ứng cho các bữa tiệc tùng, giải trí trở nên hấp dẫn và sinh động hơn.
Đá khô có nguy hiểm đến với con người không?
Thật sự đá CO2 không độc hại đối với con người. Nhưng nếu ta không biết cách sử dụng đá khô một cách đúng đắn, chúng cũng gây ra những vấn đề khiến ta phải đau đầu. Dưới đây là một vài vấn đề mà chúng ta cần lưu ý đến:
Gây ngạt thở
Theo nghiên cứu, đá khói không duy trì sự sống. Chính vì thế bỏ vào trong phòng kín, nơi kín với lượng lớn gây tình trạng nguy cơ thiếu oxy, làm ngạt thở. Hãy dùng chúng ở nơi thoáng đãng, tránh để những nơi kín.
Tê cóng, bỏng do đá khô
Như đã nói, khí đá khói có nhiệt đồ rất thấp. Ở trong những nơi (như container chuyên chở thực phẩm) chứa đá khô quá lâu gây ra sẽ gây lạnh và tê cóng. Chạm vào đá khói khi không có đồ bảo hộ sẽ gây bỏng lạnh gây rát, vì chúng hủy diệt tế bào da của bạn chỉ trong vài giây. Tuyệt đối không ăn đá khói, kể cả khi dùng đá khô bảo quản hay làm lạnh. Hãy kiểm tra có còn đá khô đọng trên đồ ăn không.
Nguy cơ nổ
Tuy khí đá khói không bắt cháy nhưng cũng có thể gây ra nổ do áp suất của chúng khi từ trạng thái rắn sang khí. Hãy cẩn thận khi sử dụng vì khí chứa vào bình khí kín cũng có thể phát nổ gây tổn hại đến cơ thể, tốt nhất không nên chứa đá khô vào bình, thùng kín.
Cần làm gì phòng bị nhiễm nước đá khô
Cách tốt nhất vẫn là mang đồ bảo hộ và dùng đúng mục đích, không đùa giỡn, cầm chúng bằng tay không, đem chúng vào nơi kín hay sử dụng chúng vào việc ăn uống. Tránh dùng đá khói liên quan đến những điều trên không sẽ để hậu quả khó lường.
Mong qua bài viết trên đã giúp bạn một phần nào đó hiểu về đá khô và những ứng dụng của chúng mang lại cho con người. Đồng thời cũng hiểu được sự nguy hiểm của đá khô khi chúng ta thiếu hiểu biết để rồi có thể tránh dẫn đến những nguy hại.
